Chương trình đào tạo chuyên ngành Marketing phần lớn dựa vào chương trình của nước ngoài; Đội ngũ giảng viên chuyên ngành marketing yếu về trình độ và thiếu về số lượng, giảng dạy vẫn theo kiểu thầy đọc, trò chép.

Đó là những ý kiến đưa ra của nhiều GS.TS tại Hội thảo Quốc gia “Đào tạo Marketing theo nhu cầu xã hội ở Việt Nam” tổ chức tại trường ĐH Kinh tế quốc dân.


Ngành khoa học Marketing được đào tạo đầu tiên ở trường ĐH Kinh tế quốc dân vào năm 1990, đến nay cả nước có 14 cơ sở đại học, cao đẳng có đào tạo ngành Marketing. Bộ GD-ĐT cũng khẳng định ngành Marketing không còn là một chuyên ngành nhỏ trong ngành Quản trị kinh doanh nữa mà nó được xem là một trong những ngành đào tạo cơ bản giúp gắn kết đào tạo với nhu cầu xã hội và số trường đào tạo ngành này sẽ tăng lên bởi cán bộ ngành marketing hiện nay mới chỉ đáp ứng được chưa đầy 30% nhu cầu của các doanh nghiệp.

Nhiều môn học chưa có giáo trình chính
Trường ĐH Kinh tế quốc dân, trường ĐH Thương mại, Trường ĐH Tài chính marketing, trường ĐH Kinh tế TP.HCM và trường ĐH Kinh tế & Quản trị kinh doanh thuộc ĐH Thái Nguyên được biết đến như là cái nôi đào tạo chuyên ngành marketing. Các cơ sở này đã tự chủ được về đội ngũ cán bộ giảng viên cho chuyên ngành, học liệu đầy đủ.

Tuy nhiên, Tiến sĩ Phạm Công Toàn, trường ĐH Kinh tế và Quản trị Kinh doanh – ĐH Thái Nguyên cho biết: ”xem xét một cách tổng quát, các cơ sở đào tạo này mới chỉ hoàn thành được chức năng về giáo dục chứ chưa thực hiện được tốt chức năng về đào tạo. Điều đó có nghĩa là chỉ truyền bá được kiến thức về marketing. Bằng chứng cho thấy, sinh viên chuyên ngành marketing ra trường khá yếu về kỹ năng marketing. Cử nhân đào tạo về marketing tỏ ra lúng túng, không rõ định hướng và nội dung công việc cần thực hiện khi chủ doanh nghiệp giao nhiệm vụ liên quan đến marketing. Điều này dẫn đến sự đánh giá ngược lại từ phía các cơ sở sử dụng lao động rằng các Nhà trường chỉ đào tạo lý thuyết xáo rỗng, từ đó hình thành nên việc mất niềm tin vào hoạt động giáo dục đào tạo, mất niềm tin về sinh viên chuyên ngành marketing được đào tạo trong nhà trường”.

GS.TS Trần Minh Đạo, trường ĐH Kinh tế quốc dân thẳng thắn thừa nhận: “Vẫn còn một số môn học không mới nhưng giáo trình và tài liệu phục vụ cho nghiên cứu không nhiều, ảnh hưởng rất lớn tới khả năng tiếp nhận kiến thức của sinh viên cũng như điều kiện tiếp cận môn học đó của các giáo viên mới. Điển hình là các môn học như Quản trị Thương hiệu, Quản trị giá, Marketing dịch vụ, Quản trị bán hàng, marketing công nghiệp… những môn học đã được đưa vào đào tạo từ rất lâu nhưng vẫn chỉ có các tài liệu tham khảo chứ chưa hề có một cuốn giáo trình được coi là kim chỉ nam cho giảng dạy và học tập các môn học đó”.

Giảng viên vừa thiếu, vừa yếu
Về đội ngũ giảng viên chuyên ngành marketing, TS. Trịnh Thùy Anh, Phó Trưởng khoa Quản trị kinh doanh, trường ĐH Mở TP.HCM cho hay: “Đội ngũ giảng viên marketing tại các trường còn yếu về trình độ và thiếu về số lượng. Về trình độ giảng viên, có thể thấy học vị tiến sĩ là chỉ tiêu đánh giá cơ bản về trình độ của giảng viên đại học thì hiện nay số lượng giảng viên marketing có học vị này còn quá thấp so với khu vực ASEAN… nhiều giảng viên dạy quá nhiều nên không còn nhiệt tình với sinh viên, giảng dạy kém chất lượng, thậm chí không hoàn thành đúng trách nhiệm của mình”.

TS. Trịnh Thùy Anh cho rằng: “Chính sách đãi ngộ, khuyến khích mang tính phong trào, thiếu thực chất nên khó có thể làm thay đổi sức ì hiện nay của đội ngũ giảng viên trong bối cảnh yêu cầu về đổi mới phương pháp hay chất lượng đào tạo đang ngày càng gay gắt và cần thiết”.

GS.TS Trần Minh Đạo tiếp tục nhận xét một cách thẳng thắn: “Do yêu cầu giảng dạy các môn học marketing đòi hỏi không chỉ nỗ lực mà còn là khả năng, là nhiệt huyết và thậm chí cả năng khiếu trong việc đưa ra những tình hướng thực tế mang hơi thở thị trường vào giảng dạy. Yêu cầu này không dễ đạt được, đặc biệt khi số lượng giảng dạy quá nhiều, tài liệu tham khảo ít. Bên cạnh đó, phương pháp đọc chép vẫn còn tồn tại trong giảng dạy một số môn học quan trọng nên chưa phát huy được khả năng hợp tác của sinh viên. Những bài học đơn điệu, thiếu hơi thở của thời đại cùng với phong cách giảng thiếu sức sống của một bộ phận giảng viên đã và đang làm cho hiệu quả đào tạo trở nên có vấn đề. Điều này đã làm cho nhiều sinh viên có cảm giác không hài lòng với chất lượng đào tạo, làm ảnh hưởng tới chất lượng sinh viên tốt nghiệp nên kéo theo hệ quả là việc tuyển sinh cho ngành này không dễ dàng”.

Anh Nguyễn Việt Hưng, giám đốc Công ty Golden Key, là cựu sinh viên chuyên ngành marketing khi ra trường vẫn chưa hình dung được công việc mình ra sao và không thể nào xác định cho mình một hướng đi rõ ràng.

“Những kỹ năng lẽ ra cần thiết cho một cán bộ marketing nhưng tôi chưa được đào tạo và tôi đã phải lăn lộn rất nhiều trong thực tế mới thành công được. Đó là các kỹ năng giao tiếp, kỹ năng đàm phán cũng như các công tác liên quan tới hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu, đặc biệt khi giao dịch với khách hàng quốc tế” – Anh Nguyễn Việt Hưng cho hay.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến của giảng viên đã đề xuất nhiều giải pháp góp phần hạn chế khoảng cách giữa giáo dục đào tạo và nhu cầu xã hội về chuyên gia marketing là phải cải tiến chương trình nên bớt các môn lý thuyết và đa số các môn cần phân bổ thời gian cho thực hành; thay đổi phương pháp giảng dạy; Nâng cao trình độ và khả năng cho cán bộ giảng dạy; Hoàn thiện hệ thống giáo trình, bài giảng và tài liệu tham khảo; Thay đổi phương thức tuyển sinh; Xây dựng chuẩn đầu ra làm căn cứ đánh giá chất lượng đào tạo.